قانون درباره سن ازدواج چه می گوید؟

مواد قانونى درباره سن ازدواج بدین قرار است:

ماده ۱۲۱۰ قانون مدنى اصلاحى سال ۱۳۶۱:

هیچ كس را نمى توان بعداز رسیدن به سن بلوغ, به عنوان جنون یا عدم رشد, محجور نمود, مگر آن كه رشد یا جنون او ثابت شده باشد.

تبصره ۱: سن بلوغ در پسر ۱۵ سال تمام قمرى و در دختر ۹ سال تمام قمرى است.

یكی از مشكلات حقوقی این دختران آن است كه بسیاری از آنان حكم رشد ندارند، به عبارت دیگر این كودكان در ۱۳سالگی ازدواج می كنند، در حالی كه سن رشد در قانون ما ۱۸سالگی است، لذا این زنان نمی توانند مهریه و نفقه خود را دریافت كرده و در حساب پس اندازی بگذارند

تبصره ۲: اموال صغیرى را كه بالغ شده است, در صورتى مى توان به او داد كه رشد او ثابت شده باشد.

ماده ۱۰۴۱ اصلاحى سال ۱۳۷۰:

نكاح قبل از بلوغ ممنوع است.

تبصره: عقد نكاح, قبل از بلوغ با اجازه ولى, به شرط رعایت مصلحت مولى علیه صحیح مى باشد.

در قانون مدنى, پیش از انقلاب اسلامى ایران, قانون بدین صورت بوده است.

ماده ۱۰۴۱: (نكاح اناث, قبل ازرسیدن به سن ۱۵ سال تمام و نكاح ذكور, قبل ازرسیدن به سن ۱۸ سال, تمام ممنوع است. مع ذلك در مواردى كه مصالحى اقتضا كند, با پیشنهادمدعى العموم و تصویب محكمه, ممكن است استثنائاً معافیت از شرط سن اعطا شود, ولى در هر حال این معافیت نمى تواند به اناثى داده شود كه كم تر از ۱۳ سال تمام و به ذكورى شامل گردد كه كم تر از ۱۵ سال تمام دارند.)

براى آن كه این ماده قانونى ضمانت اجرا داشته باشد و افراد به دلیل عرف رایج اجتماعى خویش یا دلیلهاى دیگر, در زیر سن قانونى ازدواج نكنند, ماده دیگرى نیز, تصویب شده بود. ماده سوم قانون ازدواج مصوب ۲۰ مرداد ۱۳۱۰:(هر كس بر خلاف مقررات ماده ۱۰۴۱ قانون مدنى, با كسى كه هنوز به سن قانونى براى ازدواج نرسیده است, مزاوجت كند به ۶ ماه الى ۲ سال حبس تأدیبى محكوم خواهد شد. در صورتى كه دختر به سن ۱۳ سال تمام نرسیده باشد, لااقل به دو الى سه سال حبس تأدیبى محكوم مى شود و در هر دو مورد, ممكن است علاوه بر مجازات حبس به جزاى نقدى از ۲۰۰۰ ریال الى ۲۰۰۰۰ ریال محكوم گردد و اگر در اثر ازدواج برخلاف مقررات فوق, مواقعه, منتهى به نقص یكى از اعضا یا مرض دائم زن گردد, مجازات زوج از ۵ الى ۱۰ سال, حبس با اعمال شاقه است و اگر منتهى به فوت زن شود, مجازات زوج حبس دائم با اعمال شاقه است. عاقد و خواستگار و سایر اشخاصى كه شركت در جرم داشته اند نیز, به همان مجازات یا مجازاتى كه براى معاون جرم مقرر است, محكوم مى شوند.)

در سال ۱۳۶۱ بار دیگر قانون گذاران اقدام به تغییر ماده ۱۰۴۱ قانون مدنی نموده و ناگهان حداقل سن ازدواج را از ۱۸ و ۲۰ سال تمام شمسی به ۹ و ۱۵ سال تمام قمری کاهش دادند.این اقدام آنان از دید برخی حقوق دانان و فعالین اجتماعی، اقدامی شتابزده و مغایر با واقعیت های آن زمان جامعه ی ایران تلقی شد امّا با وجود تمام انتقاداتی که به ماده ی ۱۰۴۱ وارد شد، این ماده از سال ۱۳۶۱ تا ۱۳۸۱ بدون هیچ گزندی پا برجا ماند.

نهایتاً در سال ۱۳۸۱ قانون گذاران وقت مصمّم شدند تا با تغییر مجدد این ماده، حداقل سن قانونی برای ازدواج را قدری افزایش دهند. ۹ سال تمام قمری برای دختران به ۱۳ سال تمام شمسی تغییر یافت و ۱۵ سال تمام قمری برای پسران به ۱۵ سال تمام شمسی بدل شد. در واقع حد اقل سن ازدواج برای دختران افزایش قابل ملاحظه ای یافت ولی برای پسران تغییر چندانی نداشت. البته باید به این نکته ی مهم توجه داشت که در سال ۱۳۸۱ ازدواج اطفال زیر ۱۳ و ۱۵ سال به کلّی منع نشد بلکه قانون گذاران برای تامین نظر شورای محترم نگهبان، متن ماده را اینچنین تنظیم نمودند:

ٝ عقد نکاح دختر قبل از رسیدن به سن ۱۳ سال تمام شمسی و پسر قبل از رسیدن به ۱۵ سال تمام شمسی منوط است به اذن ولیّ، به شرط رعایت مصلحت و با تشخیص دادگاه صالح. ٝ

همان طور که ملاحظه می شود در حال حاضر با سه شرط می توان دختران و پسران زیر ۱۳ و ۱۵ سال را آماده ی ازدواج دانست، امری که از دید بسیاری از صاحب نظران غیر منطقی می نماید و متاسفانه در حال شیوع!

بیشتر بدانید :   عواقب قانونی ترک منزل توسط همسر چیست؟